Hulumtueset e shkencëve që kan mbetur vetëm në pratik, gjithënjë në secilin vend gabimisht kan shpjeguar dhe komentuar. Por ata që jetën e tyre kan kaluar duke studjuar, me ndienjet dhe frymëzim kan mund të shëndrisin edhe zemrët e tyre edhe popullit ua kanë ndihmu dhe forcuar besimin. Megjithë se janë përballuar me shumë vështirësira me forcën që feja iu ka mbushur shqësët e tyre kan mund vazhdojnë të hetojnë .

Një bashkëkohori shumë drejtë ka rëfyer këto fjalë:

“Në kohën tanë të materjalisteve shqisët e thellë të fesë kan mund të ndiejnë udhëtarët e parë të shkencës.”

33

PERBALLE SHKENCEVE QE PERPAROJNE, KU EKA VENDIN BESIMI TEK ALL-LLAHU

Arthur Thomson
(Në Amerikë Profesor i universitetit Yale)

Me pamjan e njeriut universi me anën e shkenceve nganjëherë po përsëritet. Për këtë Copernicus kështu thotë: “Rreth rruzullit dielli jo, por bota rrethë diellit pos illet. Vendi ynë në planetet Geocentrique jo por Heliocentrique” është. Dhe si ka thënë ashtu është. Këto nuk jan një kapric, por ligjë Hyjnorë, me zbulimin e donjë shkenctarit edhe ti shëndrohet pamja, e tij nuk shëndrohet, sepse edhe më parë ai ligj ka qenë po ne tash e gjetëm.

Në teorinë moderne elemente të kimisë duken si një unite, por në realitet ato me numër me lëvizje dhe me përmbajtjen e elektronëve të protonëve jan ndryshe.

SHKENCA DHE PERTEJ SHKENCES

Qëllimi i shkencave ështe të hetoje qeniet e universit dhe me metodët e ndryshme të pareqesin në sheshë. Si njerëzit që me formën analitike që studjojnë shume sende dhe po mund të shohin dhe të provojnë. Prej nesh secili e dimë mikun, por afërmit më mirë e njohim, grada e njohtimit të këtyre është personalisht e me shqisa. Por shkenca nuk ngjanë këtij njohtimi. Ai shum dallon, kimija hulumton si bashkohen elementet materjale Hulumtimet e kimisteve dhe të fizikanteve fare nuk ngjanë me njohtimin e miqëve dhe të tjerëve.

Gjukimi i një shkenctari vazhdon deri del në shesh donjë gjukimi i donjë shkenctari tjetër. Kur dale në shesh ajo që ështe më e drejtë nuk i mbetet vlera gjukimit të vjetrit.

Nuk është e vërtetë të thuash vetëm shkenctarët çka thuajnë ajo është e vërtetë. Sepse shkenca duke hetuar thotë: “ky çka është? Këto sende me çfare veprime kan dalur në sheshë.”Shkenca kërkon përgjigjen e këtyre pyetjeje.

“Ky përçfare është kështu? Ky çfare qëllimi dhe kuptimi ka” ky nuk është fusha e shkenctarëve.

Qëllimi i çështjeve është përtej fushës së shkenctarëve. Ajo është vepra e dija e tjetërkujt që përpiqemi tëgjejmëAtë.

Qëllimi i shkencës është të hetoje dhe të shpalle ku bashkohen çështjet dhe ndodhitë. Kurse qëllimi i teologjisë është të gje Fuqinë shpirtrore që e sundon secilin krijesë.

Nuk ka kurfarë kundërshtimi mes hulumtime të shkencave dhe mes sqarimet çështjet e fesë. Sepse shkenca heton çështjet, ndërsa teologjija Krijuesin e çështjeve.

MENDIMET E SHKENCES DHE TE FESE

Në periudhën e moshës së njewrëzve e lehtë apo e vështirë, nëpër rrugët e lumtur apo jo, një ditë dota kuptojnë se ka një All-llah. Nganjëherë me moralin e thellë, nganjëherë duke lexuar lëbrët historike, nganjëherë duke lexuar librët e Profeteve apo të dijetarëve, nganjëherë morali dhe respekti i grusë shembullore njeriun e çon përtej gjarjeje të moderne e ndien një shkëlqimin e gjërëve shpirtrore. Njeriu megjithëse nuk mund të kuptoje qëllimet Hyjnoje, prap e kuptun se në këtë univers po sundon qëllimi që i një All-llahut qëkaevojë ti besojm Atij.
Kur hetojm historinë e feve në këtë mënyrë e shohim punimet që kan bë fetë:

Apo është teorik: beson e nuk pratikon,

Apo bën dobi nga emicione: muzik apo ilahija,

Apo e pratikon; duke bërë lloj-llojë adhurime.

Edhe këto tri pjesë jan përtej provëve tanë të përditshme. Ka lidhje me realizime mistike. Në periudhën e historisë shqisët e njejëzëve të cilët jan lulëzuar me besim për moral dhe për virtytet tjera. Që për tjera njerëz jan bë shembull. Shume njerëz janë bindë se: Po qe se njerëzit me besim të plotë nuk vrapojnë pas qëllimeve Hyjnore, jeta e tyre mbetet pa kuptim.

Në kohët e fundit gjukimi i njerëzëve të kulturum të natyralisteve aq ndikoj nëpër popull që, përveç atyre që me sinqeritet janë kapur për fe, u spakuan fetarët që pratikojnë urdhërat e fesë.

Vetëm ky po mbetet i palëkundur që ka zotruar një besim të fortë dhe nuk e hek prej mendjes fenë. Këto njerëz janë që në rrugën e Zotit po vazhdojn pau tërhequr. Disa tjerë nuk po ndiejnë nevojë për këtë, shqisët e tyre nga ksaj ane janë shuar. Si për të verburin që nuk vlenë drita, siç zëri për të shurdhrin, njësoj edhe për zemrët e tyre që nuk dojn të bëje dobi nga feja përveç errësirës nuk ka dritë.

Shprehje më i lartë të shpirtit të njeriut është mendimi për Zotin e tij apo të bëje vepra që ka urdhëruar Zoti. Tek njerëzit në të gjithë periudhën e njerëzve ka vazhduar ky mendimi mirë, megjithë se nganjëherë donjëri është kundërshtuar me mendim e këtyreve.

Mos haroni se sot besimi tek All-llahu është më fortë se në kohrët e lashtë. Sepse njerëzit e sotshëm mbanin pikësynimin e përgjithëshëm.

Dikush po mundet me thënë se, fenë njerëzit ekan shpikuar kjo nuk është e mundur kurr. Feja është një gjë shumë e lartë. Ai është një realitet shpirtrorë përmbi tërë botrat e dukshme. Prova më i gjerë të fesë tek njeriu realizohet kur ai me gjithë zemër mbështetet tek Ai. Në këtë rastë prova e njeriut kuptohet më mirë kur ai emerr shpërblimin e besimit. Njeriu duhet ta mendoje krijimin e tij dhe ta kuptoje shpërblimet që ka marë më parë, mendjen, bukurinë, aftesitë, dëgjimin, shikimin dhe tjerë…

Dija është prodhimi i përpjekjes së njeriut. Kur njeriu hulumton, natyrën, atë e sheh në pasqyren e shpirtit të tij. Njeriu çdo send mund të vlerësoje me gradën që ka mund të studjoje, ajo është kultura e tij.

3

NE EDUKKIM BESIMIT ÇFARE ROL LUAN

Prof. F.W Foerster

Eshtë themeluesi i pedagogjis botrore, në emrin e tij ka ndërtuar një shkollë. Ait hotë: Edukimi patjetër në besim duhet të mbështetet.

Si individet edhe jeta shoqrore mund të qëndroje në këmbë vetëm me diciplinë. diciplinin më i mirë e bëne besimi në fe. Sepse atëhere me gjithë zemër dhe me dashuri të plotë e bën punun.

Në edukim vendin e diciplinit duhet të mare feja, përveç tij asnjë sulm e shtypje nuk mund të plotsojnë vendin e edukimit fetarë.

Kur filloni të edukoni donjë fëmi. Me kusht që të mos përdoruar e forcën, prap në donjë fëmi nuk vlenë vetëm mëshira e dashuri, këtyre edukimi i jipet ndërmjet frikës edhe shpresës, pra dotëi shte pak e ashpër. Nëna Babai dhe mësuesi fëmive dotë paraqiten me dashuri ndaj autoritetit të tyre tek fëmija dota ngjallin një dashuri. Në këtë mënyrë fëmija dotë diciplinohen dhe tek ai do të lulëzoje respekti i duhur.

Në një periudhë të gjatë në kohën e mesjetës diciplini e pati ngulçitue egoizmin. Sepse në ato kohra nënshtrimi-përkulje tërësishte mbështetej në besim. Në atë kohë iindje dhe përkulje pëtë lulëzuar ndaj njerëzit që meritojnë respekt. Në jetën e njeriut shumë bën ndikim paraqitje pozitivisht e jo negativisht, me gjithë atë ky virtytë i ndihmon të lulëzoje edhe shpirti.

Në periudhën e mesjetëstek njerëzit që mbanin virtytet e bukur, nuk ështe prodhimi i materjalisteve. Ndienjet e tyre të raspektit dhe bindja ishte një sakrifiqë e pakufishme që, ky virtyt i lexohet edhe në balën e njerëzëve të devotshem. Kjo është një shenjë i sakrifices së sinqert, prej këtyre nuk pritet as kundurshtim as të pëlqejnë unin.

Sot ne qoftë se respekti e bindja janë spakuar shkaku i ksaj, bindja e diciplini nuk kanmar forc nga besimi. Apo është dobësuar morali që rrënja e tij është feja. Mjerisht ky drejtim që jemi duke shkuar pa bindje e moral deri nuk përballohemi me prova të hidhura këtillë do të vazhdoje. Me këto tregime po kuptohet se arsimtarëve i takon të formojnë një sistem edukimi duke bashkuar me moralë fetare.

Thëmeli i ksaj është: Diciplini dhe bindja nuk duhet të jipet nga ana e jashtme me zor. Diciplini duhet të zëje vend tek thellësira e njeriut. Diciplipli duhet të shkputet nga kaprice të unit i njerëzve të dëshirëve të kiqija. Atëherë si dotë bëhet? Me çfare dota lartësoje zëri i moralit të njerëzëve që të dëgjojnë të tjerët? Përgjigje e kësaj ështe në fjalën e Tertullien’it që thotë: ”Lloji i shpirtit është fetarë”

Këtë mund ta shohim në secili njeri që shpirti i tij i ngadhnjon trupin. Në mbrendësirën e njeriut kur vendoset besimi në fe, atë me trimri e sqaron e sqaron nëpër vendet të duhura. Këto virtytet e mira të njeriut nuk dalin në shesh prej tij pa e kërkuar këtë sakrifiqë. Pra këto vërtyte të mira të njeriut qëndrojnë në thellësinë e tij.

Prej njeriut duke lavdruar apo duke trembur kur kërkohet donjë send detyrohet atë të bjere në vend. Këto e shqetësojnë karakterin e njeriut. Në edukim ështe rëndësishme ta binde personalitetin e tij shpirtrorë dhe të mos shqetësoje ajo gjë që e zbaton atë. Shpirti me moral dhe me frymëzime nuk mund të lulëzoje në ato vende që ka përshtypje. Besimi është një gjë që të futë në diciplinë të bëndet me moral dhe të detyrohet të shpëtosh nga egoizmi. Besimi mun të futet në thellësinë e tij të njerzimit, në këtë rastë njeriu filon të lartsoje tek Zoti Krijuesi i tij, me këtë fuqi njeriu të përballohet medis çfaredo vështërsie nuk e humb rrugën që të shkpus lidhjen me Allahun. Vetëm në këtë mënyrë besimi e lidhë njeriun me detyrët dhe punët e tij të parasora, duke kuptuar dhe parë prapa tyre dobinë dhe fitimin që dotë përballohet ma to. Me këto tregime a e petë se ky i mongon tek njeriu moderne. Njeriu kur e kupton domethënien e shërbimit dhe të punës, pastaj këto shumë tjetër vlerë marin tek njeriu. Besimi këto fjalë ia radhitë njeriut: Besimi kur ta marre trupin nën sundim njeriu lartsohet në vendet mëtë larta.

Numrët kliko dhe vazhdo: <<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 >>>